Giàn kiểu chữ T (Trong ảnh là giàn trồng cây Sachi. Nhưng cũng có thể áp dụng cho chanh dây

Cây chanh leo sinh trưởng và phát triển nhanh, do đó bà con cần áp dụng đúng kỹ thuật cắt tỉa, tạo tán để tăng diện tích tán cây tiếp xúc với ánh sáng,  thân cây phát triển cân đối, khả năng chống chịu sâu bệnh tốt, thúc cây ra nhiều hoa, sai trĩu quả, năng suất cao.

Vị trí cắt tỉa cành cần tuân thủ nguyên tắc: cắt cách chỗ phân cành chính từ 10 - 15cm. Sử dụng kéo cắt cành hoặc dao cắt sắc bén. Cắt lần lượt từ trong tán ra bên ngoài, cắt cành lớn trước rồi đến cành bé. Sau khi cắt tỉa cần dọn dẹp sạch khu vườn, tránh để ủ mầm bệnh. 

Tiến hành tạo tán cho cây khoảng 1m: Bấm bớt lá ở gốc. Khi cây leo lên giàn từ 20 - 40cm thì để ra 5 - 6 cành cấp 1, cho tỏa đều sang các hướng trên giàn. Tiếp tục bấm ngọn để cành cho tán cấp 2. ở tán cấp 2, để tư 4 - 5 cành tỏa đều ra các hướng. Tiến hành vào thời gian đầu mới trồng cho đến khi cành của chanh leo đã phủ kín giàn. 

Khi cây kín giàn, tiếp tục tạo tầng bằng cách kéo nhanh xuống dưới. Tạo nhiều tầng cho cây nhằm mục đích tăng diện tích giàn, tăng năng suất đậu quả. 

Trong suốt quá trình trồng, chăm sóc, cho thu hoạch trái, bà con tiến hành tỉa bớt:

• Những cành mọc quá dày, mọc lộn xộn
• Cành bị sâu bệnh hại
• Cành còi cọc, bị che lấp ở phía dưới
• Cành vượt có tốc độ sinh trưởng không bình thường
• Cành không còn khả năng cho ra hoa đậu quả
• Cành chột, đã cho quả ở vụ trước
• Tỉa bớt các lá vàng dưới gốc, lá già, lá bị sâu bệnh
• Trong quá trình nuôi quả, khi quả lớn, bà con cũng cần tỉa bớt lá ở vị trí sai quả.
• Tỉa lá của những cành không sai quả. 

Các biệt pháp chăm sóc định kỳ khác

• Làm bồn: Đây là một biện pháp chăm sóc đặc biệt trong kỹ thuật trồng chanh dây. Làm bồn để duy trì độ ẩm, giúp quá trình bón phân và tưới nước hiệu quả hơn, chống rửa trôi, xói mòn các chất dinh dưỡng hữu cơ trong đất. Làm bồn cao 10 - 15cm, cách gốc 0,5 - 1m khi cây bước vào thời kỳ cho trái.
• Làm cỏ: Nên dùng các biện pháp thủ công để xới cỏ định kỳ quanh gốc cây, hạn chế tối đa dùng thuốc trừ cỏ sẽ làm tổn hại đến bộ rễ và sự phát triển của cây trồng. Kết hợp tụ gốc, làm sạch cỏ dại trong mỗi lần bón phân để hạn chế mầm bệnh.

9. Phòng trừ sâu bệnh hại cây chanh leo

Trong kỹ thuật trồng chanh dây, công tác phòng bệnh rất quan trọng. Mầm bệnh cần được phát hiện và xử lý triệt để, nếu không sẽ lây lan nhanh, thiệt hại lớn.

Một số biện pháp phòng bệnh:

• Trồng đúng mật độ được khuyến cáo. Trồng quá dày lá cây khó quang hợp, tạo điều kiện cho mầm bệnh phát triển.
• Mua đúng cây giống, ở địa chỉ uy tín, không nên ham rẻ mà mua cây còi cọc, yếu ớt, sâu bệnh.
• Thực hiện đúng kỹ thuật cắt tỉa cành, tán, các biệt pháp chăm sóc định kỳ.

Các tác nhân gây bệnh ở cây chanh leo xuất phát từ: tuyến trùng, các loại nấm, vi khuẩn, virus. 

BỆNH DO TUYẾN TRÙNG HẠI CÂY CHANH DÂY

Ngoài việc canh tác cẩn thận đất trồng, khi cây bị bệnh, bà con sử dụng một số loại thuốc đặc trị tuyến trùng như TIÊU TUYẾN TRÙNG 18EC, Thuốc trừ bệnh và phòng trừ tuyến trùng Stop 5SL  … hoặc chế phẩm vi sinh: Chế Phẩm Sinh Học Tricho Plus, BIO-PRO NEMA - Kiểm soát tuyến trùng hại rễ cây trồng bằng vi sinh vật - Chứa hàng tỷ bào tử nấm kí sinh trên trứng tuyến trùng 

BỆNH HẠI DO VI KHUẨN TRÊN CÂY CHANH DÂY

Bệnh hại chanh dây do vi khuẩn – Bệnh đốm dầu (Bệnh bã trầu) Pseudomonas passiflorae 

Triệu chứng: Quả phát triển không bình thường, dị dạng, trên vỏ xuất hiện những nốt u to nhỏ làm cho vỏ quả sần sùi, màu sắc không đồng nhất, cứng lại và ngừng phát triển. Các cây bị virus cứng trái còn xuất hiện triệu trứng lá quăn lại, nhăn nheo nhỏ hơn bình thường, chóp lá vàng, cuống lá lốm đốm, trong khi đó phần thân lại phình to ra

Tác nhân gây bệnh: Do virus Passion Fruit Woodiness (viết tắt là PWV) gây ra

Phương thức lây truyền:

• Lây từ cây này qua cây khác thông qua việc dùng chung các loại nông cụ (dao, kéo cắt cành, cuốc, xẻng…)
• Nhiễm bệnh từ giai đoạn cây con do ươm trồng, cấy ghép không đảm bảo sạch bệnh
• Do các loại côn trùng chích hút nhựa cây (rệp, rầy, ruồi vàng…), mang mầm bệnh từ cây này sang cây khác

Biện pháp quản lý và phòng trừ:

Biện pháp phòng trừ:

Biện pháp canh tác: Vệ sinh đồng ruộng, thu gom lá già, tàn dư cây trồng tiêu hủy. Bón phân cân đối để cây phát triển tốt kháng được bệnh, chọn giống chống chịu với sâu bệnh. Nhổ bỏ những cây đã bị bệnh.

Biện pháp hóa học: Bà con có thể sử dụng các loại thuốc chứa hoạt chất Copper Oxychloride như VICILIN 32WP, New Kasuran 16.6WP, Curenox OC85WP 

Bệnh hại chanh dây do vi khuẩn – Bệnh héo rũ vi khuẩn Pseudomonas syringae

Nguyên nhân và triệu chứng:

Bệnh héo rũ gây ra bởi vi khuẩn Pseudomonas syringae, vi khuẩn này có mối liên hệ đến mầm bệnh của đốm dầu. Triệu chứng của 2 bệnh này tương tự nhau, và cách thức phòng trị cũng giống nhau.

Biện pháp phòng trừ: 

Biện pháp phòng trừ giống như bệnh đốm dầu Pseudomonas passiflorae.

Hình ảnh: Bệnh héo rũ do vi khuẩn

Bệnh hại chanh dây do vi khuẩn: Bệnh đốm dầu do vi khuẩn Pseudomonas passiflorae

Triệu chứng bệnh

• Bệnh gây hại trên lá, thân và quả gây ảnh hưởng đến năng suất, thậm chí chết cây nếu không xử lý kịp thời
• Trên lá bệnh xuất hiện các vết thương màu ô-liu tới màu nâu, bao quanh bởi vầng sáng màu vàng nhạt. Khi bệnh nặng sẽ dẫn đến rụng lá
• Trên thân non bệnh xuất hiện các vết lõm màu xanh đen, mọng nước, sau đó phát triển thành màu nâu sáng, có viền rõ ràng với phần không bị bệnh
• Trên thân già triệu chứng ban đầu là các nhỏ hình tròn màu xanh đậm, sau chuyển dần thành màu nâu sẫm, hơi lõm xuống. Bệnh dần lây lan đến các chồi non làm rụng chồi, chết cây
• Trên trái, bệnh làm xuất hiện các đốm tròn nhỏ, thô nhám, mảng lốm đốm mọng nước. Trái thường nhỏ, màu xanh tối, khi bệnh trở nặng sẽ làm thối trái, rụng non
• Bệnh thường xuất hiện vào cuối mùa mưa và trong suốt mùa khô

Biện pháp quản lý và phòng trừ bệnh

• Sau mỗi vụ thu hoạch, thu gom tàn dư của cây, tiêu hủy sạch sẽ để hạn chế mầm bệnh còn sót lại ảnh hưởng đến vụ sau
• Luôn vệ sinh vườn tược sạch sẽ, trồng cây với mật độ vừa phải (3m x 3m), không trồng quá dày
• Sử dụng chế phẩm sinh học Chế Phẩm Sinh Học Tricho Plus - Khắc Tinh Của Bệnh Và Tuyến Trùng hoặc sản phẩm tương đương để ngăn chặn sự phát triển của các loại vi khuẩn
• Thường xuyên kiểm tra vườn, nếu thấy cây nào có dấu hiệu bệnh cần nhanh chóng nhổ bỏ, tập trung tiêu hủy ngay
• Có thể kết hợp các biện pháp hóa học bằng cách phun các loại thuốc chứa các hoạt chất: Copper hydroxide, Copper Oxychloride +Kasugamycin, Copper Oxychloride 50% + Metalaxyl 8%, Ningnanmycin. Khi xuất hiện dấu hiệu bệnh.

Bệnh hại chanh dây do vi khuẩn: Bệnh héo xanh trên cây chanh dây (héo rũ vi khuẩn trên cây chanh dây) Pseudomonas syringae

Triệu chứng bệnh: Có triệu chứng tương tự như bệnh đốm dầu, thường xuất hiện cùng hoặc sau khi cây bị đốm dầu. Khi cây bị nhiễm bệnh thì toàn bộ cây sẽ rũ xuống đất và chết, mặc dù lá vẫn còn tươi xanh. Đối với cây chanh leo đã trưởng thành, lá cây ở phần thân se bị ngã xuống, thiếu súc sống, từ từ phần héo sẽ lan rộng và gây chết ở cây. Ngoài ra, khi bị nhiễm bệnh, phần bên trong của thân cây bị sũng nước, sau đó chuyển màu nâu, làm cho cây không phát triển được.

Biện pháp quản lý và phòng trừ bệnh: Tương tự như bệnh đốm dầu

BỆNH HẠI DO NẤM TRÊN CÂY CHANH DÂY

10. Thu hoạch quả chanh leo

Cây chanh leo cho thu hoạch sớm, chỉ từ 5 - 6 tháng sau khi trồng đã có thể thu hoạch. Để đạt năng suất cao nhất thì chỉ nên khai thác kinh doanh cây chanh leo 2 năm. Sau đó, bà con cần cải tạo lại đất để trồng mùa tiếp theo. 

Đối với cây chanh leo tím, bà con thu hoạch khi quả chuyển sang màu tím, thu hoạch hết trái chín và gần chín. Dùng kéo cắt cẩn thận, không làm xây xước vỏ. 

Thực hiện đúng kỹ thuật trồng chanh leo, bà con có thể thu quả ổn định trong 2 năm, năng suất đạt trung bình 100 tấn/ha/năm. Chúc bà con thành công. 

(Nguồn: Biên tập từ vuacaygiong.com, khomay3a.com và tham khảo nhiều nguồn trên internet)